Spraakmakende tv. Zo kun je het programma ‘De Vuilnisman’ wel noemen. Journalist Teun van de Keuken dook zes afleveringen in de wereld van ons vuilnis. Hij deed – op zijn kenmerkende manier – onderzoek naar wat er nu echt gebeurt met al dat afval wat wij samen produceren. En dit zorgde voor de nodige consternatie in de afvalbranche. ‘Wij zien ons graag als proper volkje’, begon Van de Keuken elke aflevering. ‘Maar toch maken we er elke dag een enorme puinhoop van.’ Daarmee was mijns inziens de teneur van het programma al enigszins bepaald. Of zien de lezers van RMB dit anders? We vroegen hun mening.
Een groot deel van de mensen die reageerden (62 procent), vindt dat Van de Keuken weliswaar misstanden gesignaleerd, maar vergeet de goede dingen te noemen. Hij heeft de zaken te eenzijdig belicht. ‘Blijkbaar alles voor de kijkcijfers’, is de algemene tendens. Ivo M.A. Besselsen, CEO van pvc-recycler BessTrade, schrijft: ‘Hoor- en wederhoor kan beter en iets minder vooroordeel. Willem Reinink, eigenaar van Morein Plastics, is het hier wel mee eens. ‘Wij doen al 35 jaar niets anders dan plastic recyclen en mensen krijgen door het programma een negatief beeld te zien. Tijd voor een positief beeld dus!’
Kritisch
Tegelijkertijd is ook ruim 25 procent van mening dat ‘De Vuilnisman’ de spijker op zijn kop slaat. Het is inderdaad een zooitje en Nederland moet aan de bak om de afvalproblematiek aan te pakken. Bert Baan, van inkoopcoöperatie Intrakoop: ‘De industrie bestaat bij gratie van de consument. Hoogovens draait, omdat u en ik een auto willen hebben, de AVI’s verbranden afval, omdat wij dat met z’n allen produceren. De veehouderij heeft een mestoverschot, omdat we nog steeds vlees blijven consumeren. Er komt nog altijd veel plastic in het milieu terecht, omdat veel mensen te beroerd zijn om het netjes in de juiste afvalbak te deponeren. Et cetera. Nagenoeg alle industriële productie is een afgeleide vraag van ons eigen consumptiepatroon en onze welvaartsmaatschappij. Dus Teun heeft helemaal gelijk, maar als samenleving in zijn geheel moeten we ook in de spiegel willen kijken.’
Ook Adrie van Wingerden, verkoopleider bij afvalverwerker Netwerk NV, is kritisch. ‘Door creatieve ondernemers zijn we in de loop van de jaren van boer naar winkel, van winkel naar supermarkt en van supermarkt naar thuisbezorging gegaan. Dit alles heeft een proces ingang gezet, waarbij er andere soorten verpakkingen nodig waren. Er is in al die jaren niet gekeken hoe we deze konden recyclen, maar hoe we het product zo goed mogelijk aan de man konden brengen. Marketing is doorgeslagen en als we een flesje water willen verkopen, moet het blauw zijn, een wikkel hebben en een gekleurde dop.’
Als de grote wereldspelers, zoals een Unilever, Procter en Gamble, Coca Cola, meer zouden inzetten op honderd procent enkelvoudige recyclebare verpakkingen, dan wordt het voor de verwerkingsindustrie een stuk makkelijker, aldus Van Wingerden. ‘Eis dat grote spelers anders gaan denken en leg ze, net als met de drijfgassen uit de spuitbussen, een verplichting op dat ze verpakkingen produceren die kunnen worden hergebruikt of honderd procent te recyclen zijn. Geen sprookjes verkopen met honderd procent afbreekbaar, als de markt het aan de achterkant niet wil hebben. Nu is de achterkant van het proces belicht en krijgt de verwerking er min of meer van langs. Het begint wat mij betreft aan de voorkant.’
Poll
Op de website van Recycling Magazine Benelux en op de social media-kanalen hielden we een poll. Met één centrale vraag: ‘Moet de branche aanstoot nemen aan de bevindingen van ‘De Vuilnisman’?’ Hieronder uitslag (deelnemers konden meerdere antwoorden geven):
- Teun heeft weliswaar misstanden gesignaleerd, maar vergeet de goede dingen te noemen: 32%
- Teun heeft de zaken te eenzijdig belicht, blijkbaar alles voor de kijkcijfers: 30%
- Teun moet een lintje krijgen! En Nederland moet aan de bak om de afvalproblematiek aan te pakken: 16%
- Teun slaat de spijker op z’n kop, want het is inderdaad een zooitje: 11%
- Teun moet eens bij ons komen kijken; hier is alles prima geregeld: 6%
- Teun was kritisch, maar ik vind het allemaal wel meevallen met het beeld dat wordt geschetst: 5%
TEKST | WILLEM-JAN SCHAMPERS | FOTO | KRO-NCRV
Ik ben het eens met dat Van de Keuken weliswaar misstanden gesignaleerd, maar vergeet de goede dingen te noemen.
Ik was geirriteerd en begon te twijfelen aan Teuns expertise door de framing die hij gebruikt t.a.v. de co-vergisters.
Teun beweert dat er veel meer dan alleen maar mest verdwijnt in de silo’s ” het Openbaar Ministerie noemt ze ’toverdoos’ – worden gebruikt voor allerlei illegale afvalstromen”. Een vergisters wil werken met organische stoffen, omdat anders het vergistingsproces niet op gang komt. Het uitrijden van meststoffen van de co-vergister wil de boer met als doel zijn land vruchtbaar te maken en/of te houden.