Als het aan de Tweede Kamer ligt komt er snel weer een einde aan de toeslag op plastic wegwerpverpakkingen. Het werkt niet en is daarbij volgens de SP een echte ‘pesttaks’. Zij dienden daarom het voorstel in de taks weer af te schaffen en konden daarbij op brede steun rekenen. Dat deze toeslag onhoudbaar was, bleek ook al bij de zogenaamde HUF-toets die Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) deed eind 2021.
De Inspectie Leefomgeving en Transport toetste eind 2021 al de handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en fraudebestendigheid (HUF) van de Ontwerpregeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik (ILT-2021/70155). Er werden enkele aanpassingen gedaan in de maanden daarna en in 2022 werd de ontwerpregeling opnieuw getoetst. Volgens de betreffende inspecteur was deze ontwerpregeling niet handhaafbaar, onuitvoerbaar en matig fraudebestendig is. In het rapport, dat pas recent openbaar is gemaakt, staat onder andere:
Wij achten de regeling niet handhaafbaar omdat de regels dusdanig complex zijn dat deze moeilijk en enkele zelfs onmogelijk zijn om na te leven. Daarnaast is de groep van onder toezicht staande erg groot en divers en zijn regels te onduidelijk om als ILT erop toe te zien dat deze worden nageleefd. Daarbij willen wij aangeven dat het beter controleerbaar en handhaafbaar is om het gebruik van kunststofproducten voor eenmalig gebruik te verbieden dan het via complexe regels te ontmoedigen (inzamelingspercentages, hoogwaardige recycling). Tevens hebben wij onze twijfels of de doelen die we willen bereiken bereikt worden met de opgestelde regeling. Hierbij moet o.a. worden gedacht aan beprijzen van producten maar waarbij aan de hoogte van het bedrag geen minimum is gesteld. (Conclusie HUF 13/12/21)
In strijd met hygiëne
Ondanks de bevindingen werd de regeling toch ingevoerd en moeten moeten ondernemers sinds 1 juli van dit jaar extra geld vragen voor het gebruik van plastic wegwerpverpakkingen. De bedoeling was daarbij dat er minder plastic gebruikt zou worden. Dit blijkt alleen niet zo te zijn. Er worden nog steeds plastic wegwerpverpakkingen gebruikt. Consumenten mogen immers niet overal eigen bekers of bakjes meenemen met het oog op hygiëne. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit ziet er op toe dat ondernemers voldoen aan de hygiënemaatregelen, en bij het gebruik van de bakjes van consumenten kan dat niet gewaarborgd worden. Daarbij is het gebruik van plastic verpakkingen voor sommige producten bijna onvermijdelijk, zoals voor vloeistoffen.
Rekening ligt bij de verkeerde
‘De plastictaks is vooral een pesttaks’ zegt SP-Kamerlid Jimmy Dijk ‘Het legt de rekening voor klimaatbeleid eenzijdig bij de consumenten en de kleine ondernemers, terwijl het bij de grote producent gelegd zou moeten worden. Mensen houden veel te weinig over om de rekeningen van te kunnen betalen, terwijl bedrijven 327 miljard aan winsten boekten vorig jaar. Het zijn de producenten die gedwongen moeten worden om te verduurzamen. Het is daarom goed en rechtvaardig dat de Tweede Kamer ons nu steunt.’